Umowa darowizny – forma umowy i odpowiedzialność za niewykonanie umowy

Umowa darowizny – forma umowy i odpowiedzialność za niewykonanie umowy

Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.

Forma umowy

Zgodnie z artykułem 890 Kodeksu cywilnego oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Zatem ogólną zasadą jest, że oświadczenie darczyńcy, pod rygorem nieważności powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Oświadczenie obdarowanego może być złożone w dowolnej formie, np. poprzez przyjęcie przedmiotu darowizny, co jest traktowane jako wyrażenie zgody na przysporzenie.

Wymóg formy aktu notarialnego ma przede wszystkim na celu przeciwdziałanie pochopnym, nieprzemyślanym rozporządzeniom majątkiem. Darczyńca będzie mógł przemyśleć swoją decyzję oraz zostanie pouczony o skutkach prawnych planowanej czynności.

Należy jednak pamiętać, że ze względu na przedmiot darowizny wymagane może być zachowania szczególnej formy dla oświadczeń obu stron np. umowa darowizny nieruchomości musi być zawarta w formie aktu notarialnego.

Spełnienie przyrzeczonego świadczenia

Niezachowanie formy aktu notarialnego nie powoduje bezwzględnej nieważności umowy. Możliwe jest konwalidowanie umowy darowizny zawartej z naruszeniem formy. Umowa staje się ważna, jeśli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przykład: Dziadek zawiera z wnukiem umowę darowizny w formie pisemnej. W umowie zobowiązuje się do przekazania wnuczkowi samochodu. Od razu po zawarciu umowy przekazuje wnukowi kluczyki i dokumenty. Umowa nie została zawarta w formie aktu notarialnego, ale przyrzeczone świadczenie zostało spełnione, zatem umowa jest ważna.

Jeśli umowa darowizny zostanie zawarta z naruszeniem formy tj. oświadczenie darczyńcy nie będzie złożone w formie aktu notarialnego oraz świadczenie nie zostanie spełnione, to umowa darowizny jest nieważna.

Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

Darczyńca obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, jeżeli szkoda została wyrządzona umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa.

Odpowiedzialność darczyńcy jest łagodniejsza niż ogólne zasady dotyczące odpowiedzialności kontraktowej za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania. Szkoda musi być wyrządzona przez darczyńcę umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Ponadto to obdarowany dochodząc naprawienia szkody musi udowodnić te okoliczności.

Jeżeli przedmiotem darowizny jest świadczenie pieniężne i darczyńca opóźnia się z jego spełnieniem to obdarowany może żądać odsetek za opóźnienie dopiero od dnia wytoczenia powództwa. Powyższa regulacja również jest złagodzeniem odpowiedzialności darczyńcy za niewykonanie zobowiązania. Obdarowany może żądać odsetek nie od dnia opóźnienia lecz dopiero od dnia wytoczenia powództwa.

Niniejszy artykuł jest ogólnym omówieniem tematu umowy darowizny. Każda sprawa jest wielowątkowa i wymaga dokładnej analizy. W związku z powyższym zachęcam do skorzystania z usług profesjonalnego pełnomocnika.

Zapraszam do zapoznania się z innymi zagadnieniami z zakresu prawa cywilnego.