Dziedziczenie mieszkania spółdzielczego
Dziedziczenie mieszkania spółdzielczego
Wśród lokali spółdzielczych wyróżniamy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu i spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. W zależności od tego, które prawo przysługiwało spadkodawcy inaczej uregulowana jest możliwość dziedziczenia mieszkania spółdzielczego.
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu – dziedziczenie
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest ograniczonym prawem rzeczowym. Najogólniej polega na tym, że spółdzielnia jest właścicielem lokalu a osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest uprawniona do korzystania z mieszkania oraz do rozporządzania lokalem.
Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jest prawem zbywalnym i podlega dziedziczeniu. Jeśli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu przypadło kilku spadkobiercom to powinni oni, w terminie jednego roku od dnia otwarcia spadku, wyznaczyć spośród siebie pełnomocnika w celu dokonywania czynności prawnych związanych z wykonywaniem tego prawa.
Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu – dziedziczenie
Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu polega na tym, że spółdzielnia oddaje osobie, na rzecz której ustanowione jest prawo, lokal mieszkalny do używania a osoba ta zobowiązuje się wnieść wkład mieszkaniowy oraz uiszczać opłaty określone w ustawie i w statucie spółdzielni.
Należy pamiętać, że odmiennie niż spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu jest niezbywalne i nie podlega dziedziczeniu.
Jeśli spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu przysługiwało obojgu małżonkom, to z chwilą śmierci jednego z nich, prawo to przypada drugiemu małżonkowi. Jednak nie narusza to uprawnień spadkobierców do dziedziczenia wkładu. W takim przypadku spadkobiercom zmarłego małżonka przysługuje roszczenie o zapłatę określonej sumy tytułem spłaty za wkład względem małżonka, któremu przypadło spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego.
Jeżeli zaś spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu przysługiwało jednej osobie, to w chwili jej śmierci, prawo to wygasa. Wówczas osobom bliskim przysługuje roszczenia o zawarcie umowy o ustanowienie na ich rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego. Do zachowania roszczenia o zawarcie umowy konieczne jest złożenie, przez osobę bliską, w terminie jednego roku pisemnego zapewnienia o gotowości zawarcia umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.
Osobą bliską w rozumieniu ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych jest zstępny, wstępny, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, małżonek, osoba przysposabiająca i przysposobiona oraz osoba, która pozostaje faktycznie we wspólnym pożyciu.
Roszczenie o zawarcie umowy o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu jest niezależne od dziedziczenia wkładu.
Jeśli roszczenie zgłosi kilku uprawnionych, to spółdzielnia wyznaczy termin na wystąpienie do sądu o rozstrzygnięcie, na czyją rzecz ma zostać ustanowione spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu. Sąd bierze pod uwagę w szczególności okoliczność czy osoba uprawniona zamieszkiwała z byłym członkiem spółdzielni. Po bezskutecznym upływie wyznaczonego przez spółdzielnię terminu wystąpienia do sądu, wyboru spośród osób, które wystąpiły z żądaniem, dokonuje spółdzielnia.
Jeśli żadna z osób bliskich, w terminie roku od wygaśnięcia prawa, nie wystąpi do spółdzielni o zawarcie umowy o ustanowienia spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu, roszczenie to wygasa. W przypadku wygaśnięcia roszczenia albo braku osób uprawnionych do wystąpienia z takim roszczeniem, spółdzielnia wypłaca spadkobiercom wartość rynkową lokalu. Wartość rynkowa nie może być wyższa od kwoty, jaką spółdzielnia uzyska od osoby nabywającej lokal w wyniku przetargu przeprowadzonego zgodnie z postanowieniami statutu.
Z wartości rynkowej lokalu spółdzielnia potrąca przypadającą na dany lokal część zobowiązań spółdzielni związanych z budową, w tym w szczególności niewniesiony wkład mieszkaniowy oraz kwoty zaległych opłat na rzecz spółdzielni a także koszty określenia wartości rynkowej lokalu.
Podsumowanie – dziedziczenie mieszkania spółdzielczego
Jeśli spadkodawca posiadał prawo spółdzielcze do lokalu, to w pierwszej kolejności należy ustalić czy było to spółdzielcze lokatorskie czy spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu. Informację można uzyskać w Spółdzielni Mieszkaniowej. Będzie to również wskazane w umowie albo dokumencie przydziału lokalu. Jeśli spadkodawca posiadał spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, to podlega ono dziedziczeniu. Jeżeli zaś spadkodawca posiadał spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu i nie pozostawał w związku małżeńskim, to prawo to wygasa z chwilą jego śmierci. Wówczas osoby bliskie, aby zachować prawo do lokalu, mogą w terminie roku wystąpić do Spółdzielni Mieszkaniowej o zawarcie umowy o ustanowienie na ich rzecz spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego.
Niniejszy artykuł jest ogólnym omówieniem tematu. Każda sprawa jest wielowątkowa i wymaga dokładnej analizy. W związku z powyższym zachęcam do skorzystania z pomocy adwokata.
Zapraszam do zapoznania się z innymi zagadnieniami z zakresu prawa cywilnego i prawa mieszkaniowego.