Kontakty z dzieckiem w czasie epidemii

Kontakty z dzieckiem w czasie epidemii

Na skutek wprowadzenia stanu epidemii i ograniczeń co do możliwości przemieszczania się, wielu rodziców zaczęło zastanawiać się czy mogą realizować kontakty z dziećmi zgodnie z orzeczeniem sądu? Czy rodzic, pod którego pieczą pozostaje dziecko, może odmówić możliwości realizacji kontaktu drugiemu rodzicowi?

Wykonywanie orzeczeń sądu w przedmiocie kontaktów z dzieckiem

Wprowadzenie stanu epidemii nie wpływa na obowiązywanie orzeczeń sądów, regulujących kontakty. Zatem pomimo wprowadzonych ograniczeń co do przemieszczania się, orzeczenia sądów pozostają w mocy i powinny być wykonywane.

W związku z licznymi wątpliwościami i zapytaniami Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało komunikat: „W związku z pojawiającymi się pytaniami i wątpliwościami co do realizacji w okresie pandemii COVID-19 osobistych kontaktów z małoletnimi dziećmi przez rodziców żyjących w rozłączeniu, Ministerstwo Sprawiedliwości podkreśla, że obowiązują wszystkie postanowienia sądów w tym zakresie. W mocy pozostają zarówno postanowienia prawomocne, jak i nieprawomocne, lecz natychmiast wykonalne, wydane w trybie zabezpieczenia.

Brak realizacji tych postanowień może prowadzić do wszczęcia odpowiedniego postępowania, a następnie nakazania zapłaty określonej sumy pieniężnej na podstawie przepisów art. 598¹⁵ , art.598¹⁶ i art. 598²²  Kodeksu postępowania cywilnego.

Odmowa wykonania orzeczenia sądu może wynikać jedynie z zakazów, wynikających z zastosowanej kwarantanny”.

Co do zasady należy zgodzić się ze stanowiskiem Ministerstwa Sprawiedliwości, jednak trzeba pamiętać, że rodzice powinni przede wszystkim kierować się dobrem dziecka.

Realizowanie kontaktów z dzieckiem jest zarówno prawem, jak i obowiązkiem rodzica. Rodzic powinien wykonywać kontakty określone w orzeczeniu sądu albo w ugodzie. Często terminy kontaktów z dzieckiem określone są jako konkretne dni i godziny. Zatem nie trudno wyobrazić sobie sytuacja, gdy kontakty te nie będą mogły być wykonane np. choroba dziecka albo rodzica, delegacja, wyjazd dziecka na wycieczkę szkolną itd.

W mojej ocenie wskazanie, że odmowa wykonania kontaktów może wynikać jedynie z zastosowanej kwarantanny, pomija wiele innych sytuacji, w których kontakty z uwagi na zagrożenie zdrowia mogą być niewskazane. Takimi sytuacjami w szczególności mogą być: praca jednego z rodziców w szpitalu czy przychodni, gdzie ma kontakt z osobami zarażonymi koronawirusem, kontakt rodzica z osobą, która może być zarażona, współzamieszkiwania z osobami z grupy wysokiego ryzyka np. osobami starszymi czy osobami cierpiącymi na inne poważne choroby.

Należy pamiętać, że decyzja o ograniczenie realizacji osobistych kontaktów powinna być podjęta za zgodą obojga rodziców, z uwzględnieniem dobra dziecka i prawa do kontaktu z obojgiem rodziców. Być może dobrym rozwiązaniem będzie zwiększenie kontaktów telefonicznych czy za pośrednictwem komunikatorów.

Epidemia jako pretekst do utrudniania realizacji kontaktów

Oczywiście zdarzają się sytuacje, gdy epidemia jest argumentem nadużywanym przez rodzica, w celu utrudnienia albo uniemożliwienia kontaktów z dzieckiem. Często to rodzic, u którego dziecko zamieszkuje, samodzielnie podejmuje decyzję o tym, że kontakty nie mogą się odbywać. Jeśli nie istnieje obiektywne zagrożenie dla zdrowia, to działanie rodzica jest bezprawne.

W takiej sytuacji, w pierwszej kolejności zalecam podjęcie próby kontaktu z rodzicem utrudniającym kontakt i prośbę o wskazanie konkretnych powodów decyzji. Rozmowy i korespondencję w imieniu rodzica pozbawionego kontaktu z dzieckiem może prowadzić adwokat.

Jeśli w ocenie rodzica, który ma ustalone prawo do kontaktów, powody odmowy realizowania kontaktów są nieuzasadnione to może on wystąpić do sądu wskazując na niewykonywanie lub niewłaściwe wykonywanie kontaktów.

Zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej

Postępowanie dotyczące wykonywania kontaktów z dzieckiem jest dwuetapowe. Pierwszy etap polega na zagrożeniu nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej osobie, która nie wykonuje lub niewłaściwie wykonuje ciążące na niej obowiązki wynikające z orzeczenia albo ugody, natomiast drugi etap polega na nakazaniu zapłaty tej sumy.

Jeżeli osoba, pod której pieczą dziecko pozostaje, nie wykonuje albo niewłaściwie wykonuje obowiązki w przedmiocie kontaktów z dzieckiem to sąd opiekuńczy zagrozi jej nakazaniem zapłaty na rzecz osoby uprawnionej do kontaktu z dzieckiem oznaczonej sumy pieniężnej za każde naruszenie obowiązku.

Z brzmienia przepisu wynika, że każde naruszenie obowiązku wynikającego z orzeczenia sądu albo ugody powinno skutkować zagrożeniem nakazania zapłaty sumy pieniężnej, jednak sąd bierze pod uwagę, czy owe naruszenie jest zawinione i istotne oraz rodzaj i charakter naruszonego obowiązku, zwłaszcza z punktu widzenia dobra dziecka. Dlatego też wskazywałam, że istotne jest uzyskanie informacji z jakich powodów rodzic odmawia możliwości wykonania kontaktów z dzieckiem.

Również rodzic uprawniony do kontaktu z dzieckiem nie może, samodzielnie, powołując się na epidemię i panujące ograniczenia rezygnować z kontaktów z dzieckiem. Osobie uprawnionej do kontaktu, która narusza obowiązki wynikające z orzeczenia albo z ugody w przedmiocie kontaktów z dzieckiem, sąd opiekuńczy zagrozi nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje.

Zatem zarówno rodzic, pod którego pieczą dziecko pozostaje jak i rodzic uprawniony do kontaktu może wystąpić do sądu o zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej za naruszenie obowiązku w przedmiocie kontaktów wynikającego z orzeczenia sądu albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem.

Każdorazowo to sąd oceni czy doszło do naruszenia obowiązków w przedmiocie wykonywania kontaktów i czy to naruszenie uzasadnia zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej.

Niniejszy artykuł jest ogólnym omówieniem tematu. Każda sprawa jest wielowątkowa i wymaga dokładnej analizy. W związku z powyższym zachęcam do skorzystania z pomocy adwokata.

Zapraszam do zapoznania się z innymi zagadnieniami z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego.